Europese Centrale Bank

Paniek houdt de Europese banken inderdaad in een ijzeren wurggreep, terwijl het nog altijd niet helemaal duidelijk is wie of wat deze paniek heeft veroorzaakt. Er was natuurlijk de Brexit, die uiteraard de Britse banken op de Londense beurs in een neerwaartse spiraal hebben getrokken. Maar daar stopt het verhaal niet mee. In Italië is het inmiddels pompen of verzuipen in de banksector, de kans blijft aanwezig dat één of meer Italiaanse banken zullen bezwijken onder het gewicht van de probleemkredieten op hun balans.

De Brexit kan enorme problemen veroorzaken in onverwachte hoeken, zo luidt de mening van Bridgewater Associates. Dit hedge fund met een beheerd kapitaal van 170 miljard dollar stelt dat op de eerste plaats het risico bestaat dat nog andere landen referenda over hun Europese toekomst gaan organiseren. En hier wringt precies het schoentje, want op die manier kan het wankele Europese weefsel nog verder uit elkaar gescheurd worden. Dat kan voor de gewone man in de straat onverwachte gevolgen hebben.

Optima Bank is namelijk geen alleenstaand geval, de Europese bankensector is bijlange na nog niet uit de problemen. Bovendien heeft de affaire van Optima een alarmlampje doen flikkeren wat betreft banken die klanten proberen te lokken met een relatief hoge rentevoet. Automatisch denken we daarbij aan Deutsche Bank, dat in België eveneens nieuwe klanten probeerde te verleiden door het bieden van een hoge rentevoet. Eerder dit jaar zag de grootste Duitse bank zich gedwongen om eigen obligaties in te kopen om zo het vertrouwen van de financiële markten terug te winnen.

Verschillende analisten vrezen dat het keerpunt stilaan wordt bereikt. Het verzet tegen de politiek van de centrale banken weerklinkt geleidelijk aan steeds sterker, zelfs de politici zijn niet meer akkoord met wat de centrale bankiers er van bakken. Zowel spaarders als kleine bedrijven voelen de pijn van de negatieve rentevoeten steeds scherper. Dat geldt op de eerste plaats voor Japan en voor Europa, waar het gros van de negatieve rentevoeten geconcentreerd zitten. Volgens een recente berekening van Fitch Ratings gaat het nu al om een totaal bedrag van 10.400 miljard dollar.

In dat verband kan het interessant zijn om naar Japan te kijken, want dat land is de rest van de wereld voorafgegaan wat betreft het voeren van een risicovolle monetaire politiek. Onder Harihuko Kuroda heeft de Japanse centrale bank resoluut gekozen voor een politiek van negatieve rentevoeten. Er was hier wel degelijk sprake van een wanhoopspoging, want na het mislukken van Abenomics (de economische politiek van premier Shinzo Abe) hadden de Japanners maar weinig andere keuzemogelijkheden dan de rente onder nul te duwen.