Tot enkele maanden geleden was de ‘zero bound’ gespreksonderwerp nummer één in de financiële pers. De rentevoeten waren in de belangrijkste industrielanden namelijk tot nul gereduceerd en dat was een situatie waar het even wennen aan was. Zowat iedereen was er van overtuigd dat daarmee een punt was gezet onder de politiek van monetaire verruiming zoals die door de banken in de afgelopen jaren werd gevoerd. Deze wetenschap dat er een eindpunt was bereikt, was van groot belang voor de financiële markten.
Want het was op basis van de verwachting dat het eindpunt was bereikt dat de analisten in verschillende segmenten van de financiële markten zeepbellen zagen opduiken. Dat was onder andere het geval op de obligatiemarkten, want iedereen ging er van uit dat de rentevoeten in de komende maanden alleen maar konden stijgen. De Amerikaanse centrale bank gaf daar half december al een voorbeeld van en de rest van de wereld zou vroeg of laat wel volgen.
Maar tot hun stomme verbazing hebben de centrale bankiers een nieuw konijn uit de hoek getoverd in de vorm van de introductie van negatieve rentevoeten. Daarmee zijn meteen alle theoriën over zeepbellen enzovoort op losse schroeven komen te staan. Want in een omgeving van negatieve rentevoeten kunnen de obligatiekoersen gewoon verder stijgen, in theorie zelfs onbeperkt. Voor de economen is het echter even slikken, want dit konijn hadden ze niet verwacht.
De vraag is echter of het een wit dan wel een zwart konijn is. Want we bevinden ons nu op onverkend terrein, niemand heeft zich tot dusver aan negatieve rentevoeten gewaagd. De stelling wint veld dat de centrale banken een stap te ver zijn gegaan, niet meer of niet minder. Want met enige vertraging is gebleken dat de nulrente totaal niet heeft gewerkt, zodat de kans bijzonder klein is dat negatieve rentevoeten succes zullen hebben. En zodoende kunnen we belanden in een wereld die allesbehalve aangenaam zal zijn, een wereld waarin sparen en beleggen heel andere dimensies hebben gekregen. Houd alvast maar wat edelmetalen achter de hand om deze wereld het hoofd te kunnen bieden.
