De centrale banken zijn nog maar eens begonnen aan een experiment waarvan ze wel het begin maar niet het einde kennen. Blijkbaar zijn ze hardleers, want het experiment met monetaire verruiming (quantative easing) heeft ze naar een straatje zonder einde geleid. Zijn de negatieve rentevoeten een wanhopige poging om aan dit probleem een mouw te passen? Wie het weet mag het zeggen. Maar één zaak staat als een paal boven water: die negatieve rentevoeten kunnen heel vervelende neveneffecten hebben in de financiële sector.
Want niet alleen de banken voelen de pijn van de negatieve rentevoeten. Het argument dat een negatieve rente de particuliere beleggers ertoe zou aanzetten om voor zeer risicovolle beleggingen te kiezen, is volgens Bruno Colmant, Head Macro Research bij Bank Degroof Petercam, ongegrond omdat de banken alles in het werk zullen stellen om zoveel mogelijk spaargeld te blijven aantrekken.
Moeten we na de negatieve rente op deposito’s met grote bedragen en de restricties op het gebruik van cash (of zelfs het totale verbod ervan) vrezen dat die maatregel ook nog repercussies heeft voor andere financiële spelers? Colman acht dit niet onmogelijk, hij denkt dan in de eerste plaats aan de levensverzekeringsmaatschappijen, die sowieso op lange termijn werken. Ook zij zullen onvermijdelijk een negatieve rente moeten toekennen op de gekapitaliseerde bedragen. Al zal de impact daarvan worden verzacht door het feit dat de professionele en privélevensverzekeringen momenteel een fiscaal gunstregime genieten dat de impact van de negatieve rente min of meer kan tenietdoen.
Toch zouden levensverzekeringsmaatschappijen volgens Colman in hun bestaan bedreigd kunnen worden. Immers, terwijl consumenten wel verplicht zijn een bankrekening te hebben, is het onderschrijven van een levensverzekering nog altijd een vrijwillige voorzorgsmaatregel om op lange termijn te sparen. De negatieve rente daarentegen zet toch vooral aan om geld niet te lang vast te zetten. De regeringen zouden de levensverzekeringsmaatschappijen overigens ook nog andere financiële repressiemaatregelen kunnen opleggen. Colman denk onder meer aan de verplichte omzetting van kapitaal in rente, een sterkere fiscale bestraffing van het vervroegd opnemen van kapitaal enzovoort. Op dat vlak zullen de burgers dan ook extreem waakzaam moeten zijn, een raad die we maar beter goed in de oren knopen.
